Symptomen
- Slecht slapen
- Vermoeidheid overdag
Wat is het?
Om overdag goed te kunnen functioneren is een goede nachtrust noodzakelijk. Er is sprake van een slaapstoornis wanneer iemand slecht slaapt en daardoor overdag minder goed functioneert. Bij voorbeeld ten gevolge van moeheid, slaperigheid, een verminderd concentratievermogen of prikkelbaarheid. Minder dan acht uur slapen per nacht betekent nog niet dat u slecht slaapt. Niet iedereen heeft behoefte aan acht uur slaap. De gemiddelde slaaptijd varieert namelijk sterk per persoon, van vijf tot tien uur per nacht. ’s Nachts twee tot drie keer wakker worden, vooral tegen de ochtend, is ook heel gewoon. De normale slaap bestaat gemiddeld uit vier of vijf slaapcycli van anderhalf uur. Zo’n cyclus bestaat uit de REM-slaap (Rapid Eye Movement, snelle oogbeweging) en de non-REM-slaap. De non-REM-slaap verloopt in een viertal fasen waarin de slaap steeds dieper wordt. Tijdens de REM-slaap, wanneer de slaap niet diep is, dromen we. In diepe slaap zijn lichaam en geest het meest ontspannen. Deze diepe slaap is waarschijnlijk het belangrijkste gedeelte van de nachtrust. Tegen het einde van de nacht wordt de slaap geleidelijk minder diep en nemen de perioden met REM-slaap toe. Omdat de diepe slaap zich het meest afspeelt in de eerste twee tot drie slaapcycli is er weinig verschil in aantal uren diepe slaap tussen kort- en langslapers.
Hoe kom je eraan?
Kortdurende slapeloosheid kan ontstaan door psychische of sociale problemen, door lichamelijke klachten zoals jeuk of pijn of door een kortdurende verstoring van het dagnachtritme zoals bij een lange vliegreis of ploegendienst. Vaak is de oorzaak van deze kortdurende slapeloosheid te achterhalen. Langduriger slaapklachten kunnen ook ontstaan door (chronische) psychische of sociale problemen en (chronische) lichamelijke klachten maar bijvoorbeeld ook door een depressie, slechte slaapgewoonten, het drinken van koffie ’s avonds of teveel alcohol. De directe oorzaak van deze langdurige slaapklachten is vaak niet meer te achterhalen. Een belangrijke en bijna altijd aanwezige indirecte oorzaak van langdurige slapeloosheid is conditionering. Conditionering wil zeggen dat we ons al bij voorbaat gespannen voelen omdat we denken dat we waarschijnlijk toch niet kunnen slapen. Deze spanning zorgt er dan voor dat we inderdaad niet kunnen slapen. Zo ontstaat een cirkel van niet slapen, spanning door de verwachting dat we de volgende keer ook niet kunnen slapen en daardoor niet slapen.
Wat kunt u zelf doen?
- Adviezen die het (in)slapen kunnen bevorderen:
- geen dutjes overdag;
- ’s avonds geen koffie drinken;
- Twee tot drie uur voor het slapen geen vast voedsel meer nemen;
- een uur voor het slapen overmatige inspanning, zowel lichamelijk als geestelijk, vermijden;
- pas op met alcohol; het inslapen lijkt makkelijker te gaan maar u slaapt er minder goed door;
- makkelijk zittende nachtkleding, een goed bed en een rustige, goed geventileerde slaapkamer die niet gebruikt wordt als werk- studeer- of TV-kamer;
- zoveel mogelijk rond dezelfde tijd naar bed gaan en opstaan;
- rekening houden met de voor u optimale slaapduur;
- niet in bed blijven als het slapen niet lukt maar bijvoorbeeld wat gaan lezen in een andere kamer.
Wat doet de dokter?
- U kunt naar uw huisarts gaan indien de adviezen hierboven u niet voldoende helpen. De huisarts kan proberen samen met u te achterhalen wat de oorzaak is van uw slaapprobleem en vervolgens proberen daar iets aan te doen. In een enkel geval is het zinvol tijdelijk een slaapmiddel te gebruiken.
- Slaapmiddelen worden veel en vaak zeer langdurig gebruikt. Met name veel ouderen nemen dagelijks hun slaaptabletje. Ofschoon slaapmiddelen in het algemeen goed worden verdragen hebben ze zeker ook bijwerkingen. Mogelijke bijwerkingen zijn onder andere: sufheid, concentratie- en geheugenstoornissen. En het is al lang bekend dat slaapmiddelen hun werking al na een week of twee verliezen.
De Diagnosehulp bevat interactieve vragenlijsten voor 263 ziektes. Door het invullen van een vragenlijst kunt u controleren of de symptomen van een bepaalde aandoening voor u van toepassing zijn. Per lijst zijn er gemiddeld 10 vragen. De Diagnosehulp is alleen beschikbaar als app voor iPhone en iPad. Download de diagnosehulp. Binnenkort is ook de Android-versie (voor o.a. Samsung) beschikbaar. 