Symptomen
- Moeizame, harde ontlasting
- Pijnlijke buikkrampen, pijn rond de anus
- Soms ook perioden van diarree
Wat is het?
We spreken van obstipatie of verstopping wanneer de ontlasting moeizaam en (te) weinig frequent plaats vindt. Omdat er door het lange verblijf in de dikke darmen veel water aan wordt onttrokken wordt de ontlasting hard. Een harde ingedroogde prop voor de anus belemmert de doorgang van de ontlasting. Die hoopt zich daardoor op in de darmen. Dat veroorzaakt pijnlijke krampen. Bovendien wordt de anus pijnlijk door de continue druk. Soms ontstaat er diarree doordat ontlasting boven de afsluitende prop gaat vervloeien en dan als vloeibare ontlasting langs de prop ontsnapt.
Hoe kom je eraan?
- Obstipatie kan verschillende oorzaken hebben, van onbetekenende tot zeer ernstige:
- tekort aan lichaamsbeweging, chronisch of acuut, bijvoorbeeld door ziekte;
- voeding (vezelarm dieet, onvoldoende vochtinname);
- medicijnen (ijzerpreparaten, zuurbindende maagmiddelen, bepaalde kalmeringsmiddelen, morfineachtige pijnstillers);
- ziekten (onvoldoende werkende schildklier, de ziekte van Parkinson, maar ook vernauwingen in de darm, bijvoorbeeld door een tumor);
- psychische factoren (spanning en de bekende vakantieverstopping).
Wat kunt u zelf doen?
Het belangrijkste om obstipatie te voorkomen is een gezonde levensstijl: voldoende lichaamsbeweging, voldoende drinken en een vezelrijke voeding (groenten, vezelrijk fruit, grove graanproducten, eventueel dagelijks wat zemelen). Als medicijnen of onvoldoende lichaamsbeweging de oorzaak zijn dan kunt u proberen met aanpassingen in de voeding en voldoende vochtinname dit enigszins te compenseren. Bereikt u hiermee onvoldoende resultaat dan kunt u laxeermiddelen gebruiken. U moet u bij dit soort laxeermiddelen wel voldoende drinken. Ouderen boven de 70 jaar kunnen deze middelen beter niet gebruiken; de obstipatie kan er juist door verergeren. Osmotische laxeermiddelen trekken door hun chemische samenstelling vocht aan waardoor de darminhoud ook zachter wordt. Lactulose is een veelgebruikt voorbeeld. Het bestaat uit een suiker die nauwelijks in het lichaam wordt opgenomen. Lactulose kan zeker in het begin winderigheid en darmkrampen veroorzaken. Voor bejaarden verdienen deze middelen de voorkeur. Dan zijn er nog de contact laxeermiddelen. Deze laxeermiddelen prikkelen de darmwand zodat deze extra samentrekt. Als tablet ingenomen heeft het na een uur of acht resultaat. Een zetpil werkt binnen een uur. Contact laxeermiddelen veroorzaken doorgaans wel darmkrampen. Volumevergrotende- en osmotische laxeermiddelen kunnen onbeperkt worden gebruikt; contact laxeermiddelen daarentegen maken de darmen “lui” en mogen daarom alleen incidenteel worden toegepast.
Wat doet de dokter?
Is verstopping voor u een bekend verschijnsel dan kunt u in de regel wel volstaan met deze maatregelen. Dat is niet het geval als uw ontlastingspatroon opeens anders is dan u gewend bent, bijvoorbeeld wanneer u plotseling last krijgt van verstopping, als u plotseling op één dag vaker naar het toilet moet dan u gewend bent of als u aandrang krijgt zonder dat er iets komt. Bij deze klachten doet u er goed aan uw huisarts te raadplegen. Het is mogelijk dat een van de eerder genoemde oorzaken een rol speelt. De huisarts kan dat vaststellen en u een voedingsadvies en/of laxeermiddel voorschrijven. Maar er kan ook nader onderzoek nodig zijn om een kwaadaardig gezwel in de darmen uit te sluiten. Er kan een dikke darmfoto worden gemaakt of een “colonoscopie” plaatsvinden waarbij met een flexibele buis de dikke darmen inwendig onderzocht wordt.
De Diagnosehulp bevat interactieve vragenlijsten voor 263 ziektes. Door het invullen van een vragenlijst kunt u controleren of de symptomen van een bepaalde aandoening voor u van toepassing zijn. Per lijst zijn er gemiddeld 10 vragen. De Diagnosehulp is alleen beschikbaar als app voor iPhone en iPad. Download de diagnosehulp. Binnenkort is ook de Android-versie (voor o.a. Samsung) beschikbaar. 