Symptomen
- Aanvankelijk een branderige pijn op de lip
- Op de pijnlijke plek ontstaan blaasjes, later korstjes
Wat is het?
Een koortslip is een virusinfectie van de lippen en/of de huid daaromheen. De eerste besmetting kan onopgemerkt voorbij gaan, maar kan ook gepaard gaan met veel klachten: koorts, opgezette klieren in de hals en onder de kaak, pijnlijke blaren en zweertjes op de lippen, het tandvlees en aan de binnenkant van de wangen. Na ongeveer een week treedt er spontaan genezing op. Na die genezing blijft het virus in het lichaam achter. Het verbergt zich in de zenuwenknopen in het gezicht. Op een later moment kan het dan via een zenuwtak weer naar buiten komen en de huid opnieuw infecteren. Deze tweede of latere infecties verlopen meestal minder hevig. De infectie begint dan met een brandende pijn. Daarna ontstaat er een rood plekje. Daarop komen blaasjes met helder vocht. Die blaasjes drogen in tot korstjes. Na één tot twee weken zijn de verschijnselen weer verdwenen. Een koortslip ontstaat vaak als de weerstand wat minder is: als u koorts heeft (vandaar de naam), vermoeid bent, veel aan de zon bent blootgesteld (de huid wordt daardoor kwetsbaarder) of tijdens de menstruatie, om maar een paar voorbeelden te noemen. Verder kan het optreden als de weerstand is verminderd ten gevolge van ziekte of behandeling met cytostatica of bij AIDS.
Hoe kom je eraan?
Een koortslip wordt veroorzaakt door een virus, het herpes simplex virus type 1. Meer dan de helft van de bevolking draagt dit virus bij zich. Toch krijgt maar een kwart van de besmette mensen af en toe last. De een wat vaker dan ander en sommigen bijna nooit. Een koortslip is besmettelijk. Het vocht in de blaasjes bevat grote hoeveelheden virus. Als de blaasjes zijn ingedroogd is de besmettelijkheid voorbij. Normaal gesproken hoeft u geen speciale maatregelen te treffen. Er zijn echter uitzonderingen. Zuigelingen kunnen erg ziek worden van een herpesvirusinfectie, maar niet door de koortslip van hun moeder. De eerste maanden zijn ze namelijk beschermd door de antistoffen die ze van hun moeder hebben meegekregen. Ook bij mensen met een verminderde weerstand kan een infectie ernstig verlopen. Pas in het contact met deze risicogroepen dus een goede hygiëne toe en knuffel en zoen liever niet. U kunt het virus ook bij uzelf verbreiden. Bijvoorbeeld als u het virus per ongeluk in uw oog wrijft. Daardoor kan een vervelende ontsteking van het hoornvlies ontstaan (keratitis herpetica). Ook kunnen elders op de huid infecties ontstaan, vooral daar waar de huid beschadigd is. Bekend is een herpesinfectie aan de vingers bij duimende kinderen.
Wat kunt u zelf doen?
Als u eenmaal een koortslip hebt kunt u er weinig aan doen. Zorg voor een goede hygiëne, krab er niet aan en ga niet zoenen en knuffelen. In één tot twee weken geneest de koortslip spontaan. Hebt u vaak last, ga dan na of u iets aan de oorzaak kunt doen. Een zonnebrandcrème met een hoge beschermingsfactor kan bijvoorbeeld helpen een koortslip door de zon te voorkomen. Een vette crème als vaseline kan helpen de last wat te verzachten. Ook kunt u wat zinkolie op de koortslip aanbrengen. Bij de apotheek zijn virusremmende crèmes verkrijgbaar: aciclovir en penciclovir. Maar de effectiviteit van deze middelen is beperkt. Ze kunnen alleen helpen om de duur van de aandoening te bekorten. Begin al met smeren nog voordat er iets zichtbaar is, dus als de brandende pijn ontstaat. Verder moet er vaak gesmeerd worden (bij aciclovir vijf keer per dag, bij penciclovir nog vaker). Dat zal lang niet altijd lukken. De behandeling is dan zinloos.
Wat doet de dokter?
Als zich complicaties voordoen, bijvoorbeeld als het oog wordt aangetast, raadpleeg dan altijd uw huisarts. Behoort u de risicogroep van patiënten met een verminderde weerstand, overleg dan met uw arts over eventuele maatregelen.
De Diagnosehulp bevat interactieve vragenlijsten voor 263 ziektes. Door het invullen van een vragenlijst kunt u controleren of de symptomen van een bepaalde aandoening voor u van toepassing zijn. Per lijst zijn er gemiddeld 10 vragen. De Diagnosehulp is alleen beschikbaar als app voor iPhone en iPad. Download de diagnosehulp. Binnenkort is ook de Android-versie (voor o.a. Samsung) beschikbaar. 