Symptomen
- Hoge koorts
- Hoofdpijn
- Braken
- Nekstijfheid
- Toenemende sufheid
Wat is het?
Een hersenvliesontsteking is een infectie van de hersenvliezen veroorzaakt door een micro-organisme zoals een bacterie of een virus. De hersenen en het ruggenmerg worden omhuld door drie vliezen. Tussen de vliezen bevindt zich het hersenvocht. Daarin kunnen de bacteriën zich snel vermeerderen en verspreiden. Het lichaam verweert zich daartegen; de hersenvliezen zwellen op, de bloedvaten verwijden zich, ontstekingcellen komen in het hersenvocht terecht. Koorts loopt op als gevolg van de afweerreactie; hoofdpijn en sufheid zijn gevolgen van het opzwellen van de bloedvaten en hersenvliezen. De nekstijfheid ontstaat doordat de opgezette hersenvliezen zeer pijnlijk zijn als ze bewogen worden, wat gebeurt als u het hoofd buigt of de benen gestrekt optilt. Hersenvliesontsteking veroorzaakt door bacteriën leidt zonder behandeling altijd tot de dood. Virussen veroorzaken meestal een veel milder beeld dat vaak spontaan geneest.
Hoe kom je eraan?
Hersenvliesontsteking kan door verschillende soorten bacteriën veroorzaakt worden. Per leeftijdscategorie staan bepaalde bacteriën meer op de voorgrond. Bij baby”s zien we meestal de E. coli bacterie en in mindere mate de groep B streptococ. Bij kinderen van één tot vijf jaar zijn de meningococ en de pneumococ de belangrijkste boosdoeners. Bij adolescenten en jong volwassenen de meningococ en de pneumococ, bij ouderen vooral de pneumococ. Geen van deze bacteriën zijn erg uitzonderlijk. Waarom desondanks slechts een enkeling een hersenvliesontsteking krijgt is niet duidelijk. Zaken als verminderde weerstand, vermoeidheid, maar ook pech spelen ongetwijfeld een rol. De bacteriën kunnen in de hersenvliezen terechtkomen via de bloedbaan (vanuit de longen, darmen, neusholte etc) of door directe doorgroei vanuit een oorontsteking of bijholteontsteking (zelden). Virale meningitis kan door een aantal virussen veroorzaakt worden. Bekend zijn het bof virus, coxsackie virussen en het herpes simplex virus. Meestal verloopt de aandoening goedaardig, maar niet altijd. Het herpes simplex virus kan bij zuigelingen een fataal verlopende ziekte veroorzaken.
Wat kunt u zelf doen?
Als u een hersenvliesontsteking vermoedt dient u altijd een arts te raadplegen.
Wat doet de dokter?
De arts zal de ziekte vermoeden op grond van het klinisch beeld. Behandeling vindt altijd plaats in het ziekenhuis. Daar wordt de diagnose bevestigd door middel van een “ruggenprik” (lumbaalpunctie). Daarbij wordt met een prik onder in de rug de ruimte tussen de hersenvliezen aangeprikt zodat er wat hersenvocht kan aflopen. In geval van hersenvliesontsteking is dit vocht troebel en bevat het talloze ontstekingscellen en bacteriën. Met speciale kweek- en kleuringsmethoden kan de veroorzakende bacterie worden aangetoond. Per infuus worden vervolgens hoge doseringen antibiotica toegediend. Het succes van de behandeling is vooral afhankelijk van het stadium van de ziekte waarin de behandeling wordt gestart. Is men er vroeg bij dan volgt meestal restloze genezing. Begint men te laat dan kan het zijn dat de patiënt toch overlijdt. Ook kan hij, als gevolg van hersenbeschadiging, blijvende handicaps (bijvoorbeeld doofheid) aan de ziekte overhouden. Meningitis kan door verschillende soorten bacteriën worden veroorzaakt. Tegen sommige daarvan kunt u worden ingeënt en in de praktijk gebeurt dat ook: Sinds 1992 worden alle zuigelingen ingeënt tegen de haemophylus B bacterie (HIB vaccinatie), vanaf najaar 2002 zijn alle jongeren ingeënt tegen meningococcen van de C groep. Vaccinatie tegen pneumococcen is mogelijk maar wordt niet routinematig gedaan. Tegen andere mogelijke veroorzakers is geen vaccinatie mogelijk. Door de vaccinatie bij peuters met het BMR vaccin komt de bof en dus ook de bof-meningitis niet meer voor.
De Diagnosehulp bevat interactieve vragenlijsten voor 263 ziektes. Door het invullen van een vragenlijst kunt u controleren of de symptomen van een bepaalde aandoening voor u van toepassing zijn. Per lijst zijn er gemiddeld 10 vragen. De Diagnosehulp is alleen beschikbaar als app voor iPhone en iPad. Download de diagnosehulp. Binnenkort is ook de Android-versie (voor o.a. Samsung) beschikbaar. 