De belangrijkste werking van statines is het verlagen van het cholesterolgehalte. Maar ook bij andere aandoeningen kunnen statines een gunstig effect hebben. Rutger Jacobs onderzocht de werking van statines bij darmkanker. Statines zijn chemische verbindingen die de vorming van cholesterol in de lever remmen. Maar dat is niet de enige gunstige werking; er gaat bijvoorbeeld een ontstekingsremmend effect van statines uit en ze kunnen sommige vormen van kanker remmen. Rutger Jacobs, maag-, darm- en leverarts in opleiding, onderzocht het effect van statines op dikkedarm- en endeldarmkanker. Statines blijken in sommige gevallen de kans op darmkanker met 36 procent te kunnen verkleinen. Dat doen ze door aan te grijpen op de BMP-signaalroute in cellen. In veel darmtumoren is de BMP-signaalroute verloren gegaan. Hierdoor kiezen cellen minder snel voor een vorm van zelfdoding, apoptose, en ligt ontspoorde celgroei op de loer. Statines stimuleren de aanmaak en werking van het eiwit BMP en remmen op die manier darmkanker. Het effect van statines hangt wel af van de aanwezigheid van bepaalde eiwitten, ontdekte Jacobs. “Statines werken niet wanneer in de cellen geen Smad4 voorkomt, wat bij zo’n 30 tot 40 procent van de darmtumoren het geval is.” De promovendus ziet een rol weggelegd voor statines bij het tegengaan van darmkanker. “Statines zijn een van de meest gebruikte medicijnen ter wereld en er is veel bekend over de werking en bijwerkingen – met name spierpijn, maar deze komen relatief weinig voor en zijn daarnaast ook erg dosis afhankelijk. Dat maakt het een goede kandidaat voor darmkankerpreventie”, aldus Jacobs. Hij denkt dan aan mensen die een verhoogd risico lopen op darmkanker, bijvoorbeeld omdat het in de familie voorkomt of ze er al een keer eerder door getroffen zijn. Bij zo’n 20 procent komt de ziekte terug. “Bij mensen met een verhoogd risico op darmkanker wegen de voordelen eerder op tegen de nadelen van elke dag een pil slikken terwijl je nog niet ziek bent”, aldus Jacobs. Voordeel is dat de pillen ook beschermen tegen hart- en vaatziekten, waaraan ongeveer dezelfde risicofactoren bijdragen: een westerse leefstijl met weinig beweging en een dieet met veel vlees en weinig groenten en fruit. In principe willen we mensen niet zomaar met medicijnen behandelen, maar soms is het nodig. En dan is het gunstig om het met een relatief veilig middel te doen.” Rutger Jacobs promoveerde op 10 oktober op het proefschrift Mechanisms of action of statins in colorectal cancer bij prof. Daan Hommes (Maag-, darm- en leverziekten).
De Diagnosehulp bevat interactieve vragenlijsten voor 263 ziektes. Door het invullen van een vragenlijst kunt u controleren of de symptomen van een bepaalde aandoening voor u van toepassing zijn. Per lijst zijn er gemiddeld 10 vragen. De Diagnosehulp is alleen beschikbaar als app voor iPhone en iPad. Download de diagnosehulp. Binnenkort is ook de Android-versie (voor o.a. Samsung) beschikbaar. 